Jutters en meerminnen

Het nieuwe boek Juttersjong van de Groningse auteur Sanne Parlevliet begint al op het kaft en is meteen spannend. Brend (ca 10 jaar) heeft zich op een duin verschanst met een ongebruikelijke strandvondst: een metalen kist met een pistool erin. In het vervolg blijft het boeiend doordat Parlevliet vakbekwaam mysteries oproept. Er is bijvoorbeeld het geheim rond Brends Opa en de oude Fie, een heksachtig wezen dat in isolement op het eiland leeft. Opa heeft haar zijn verzameling bootjes in flessen gegeven, maar waarom staat die ene dan nog bij Brend thuis? En wie is het onbekende meisje dat ook Fie heet?

Brend maakt deel uit van een groep jongens. Maar ze dulden hem alleen om strandvondsten te dragen en ze pesten hem met zijn stotteren. Zijn verzet bestaat hoogstens uit een trap op de schaduw van een kwelgeest. Brend is zo het klassieke voorbeeld van een timide jongen die door een dominante vriend gebruikt wordt. Maar zoals zo vaak krijgt dit type mens als compensatie de gave van de fantasie mee. Dan kun je dromen wat de werkelijkheid je onthoudt. En wat is het verschil tussen iets echt meemaken of het in fantasie beleven?

Brend is genoemd naar de middeleeuwse heilige Brandaan, die de waarheid van wonderverhalen in twijfel trok en toen als goddelijke straf moest uitvaren om ze zelf te beleven. Het verhaal staat in een oud boek van Brends opa. Die vertelde ook andere verhalen, van een meisje dat als een meermin uit zee kwam bijvoorbeeld. En als je twijfelde aan de waarheid zei Opa altijd: ‘Doe je ogen dicht, dan zie je het in je hoofd.’

Bij het huis van oude Fie ontmoet Brend een meisje dat ook Fie heet. Maar is zij nu echt of droomt Brend haar bestaan, zoals Opa meerminnen in het net van zijn verhalen ving? Parlevliet laat het je zelf uitzoeken, maar helpt jonge lezers wel met hints als: ‘Soms vraag ik me af of ik haar niet heb bedacht.’
Juttersjong is het tweede boek van Parlevliet. Ze verraste ons in 2008 al met een knap boek over twee zussen: Zus. Met dit nieuwe boek laat ze zien dat ze gegroeid is als schrijfster. Dit boek is met de hechte parallellie tussen Brend en zijn grootvader, nog sterker van compositie en rijker aan literaire verwijzingen. Het is onveranderd mooi geschreven, met fraaie vergelijkingen en natuurobservaties.

Deze column over Juttersjong van Sanne Parlevliet verscheen in september 2011 in het Dagblad van het Noorden